Je haalt je nachtbeugel uit je mond, ziet wat witte aanslag en vraagt je af hoe je die veilig weg krijgt zonder de beugel te beschadigen. Herkenbaar. Een nachtbeugel draagt het resultaat van je orthodontische behandeling, en goede reiniging is daarom belangrijk voor zowel je mondgezondheid als de levensduur van de beugel. In dit artikel lees je precies hoe je je nachtbeugel dagelijks en wekelijks schoonmaakt, wat je beter niet doet, hoe je witte aanslag verwijdert en wat te doen bij geur of verkleuring. Ik deel ook praktische tips uit de behandelkamer, zodat je met vertrouwen aan de slag kunt.
Een nachtbeugel, ook wel retentiebeugel genoemd, houdt je tanden na de actieve beugelbehandeling in de nieuwe stand. Er zijn grofweg twee typen: een doorzichtige kunststof retainer die over je tanden klikt en een acrylplaat met metalen draad. Beide zitten lang in een warme, vochtige omgeving en verzamelen biofilm, speekseleiwitten en mineralen. Regelmatige, zachte reiniging voorkomt nare geurtjes, kalkaanslag en microscheurtjes die kunnen ontstaan door agressieve middelen.
Laat de beugel meteen na het uitdoen onder koud of lauw stromend water lopen. Gebruik een zachte tandenborstel en een druppel milde handzeep of een beetje afwasmiddel. Borstel rustig in cirkelbewegingen, zowel binnen- als buitenzijde, zonder hard te drukken. Spoel daarna rijkelijk met koud water totdat er geen zeepresten meer aanwezig zijn. Leg de beugel daarna kort te drogen op een schone tissue en bewaar hem droog in een geventileerd bewaardoosje.
Spoel je beugel even af met koud water en controleer op zichtbare resten. Poets altijd eerst je tanden en reinig tussenruimtes met ragers of floss. Een schone mond verlengt de tijd dat je beugel fris blijft.
Ontstaat er een hard wit laagje of doffe waas, dan is dat vaak kalkaanslag. Week de beugel 15 tot 30 minuten in een oplossing van een deel schoonmaakazijn met drie delen koud water, of gebruik een theelepel citroenzuur in een glas koud water. Spoel daarna zeer goed af en borstel kort met handzeep. Een bekend huishoudtipje met citroen werkt vergelijkbaar, zoals je dat kent van de magnetron schoonmaken met citroen, maar houd de weektijd kort en spoel altijd grondig.
Twijfel je over bruistabletten voor kunstgebitten, check dan het advies van je orthodontist. Sommige praktijken vinden een milde denture-tablet eens per week prima, andere zien vaker broosheid bij doorzichtige retainers. Mijn ervaring is dat spaarzaam gebruik kan, zolang je kort weekt en altijd naborstelt met handzeep en goed afspoelt.
Gebruik geen tandpasta op een doorzichtige kunststof retainer. De schuurdeeltjes maken krasjes waarin vuil zich juist vastzet. Vermijd heet water, de vaatwasser, alcohol, bleekmiddelen, azijnessence in hoge concentratie en essentiële oliën. Baking soda is ook schurend en laat een doffe laag achter. Laat de beugel niet langdurig nat in een afgesloten doosje liggen; dat bevordert bacteriegroei en geur.
Deze is gemaakt van thermoplastisch kunststof. Reinig met handzeep of afwasmiddel en een zachte borstel. Vermijd hitte en schurende middelen. Wekelijks kort ontkalken met verdunde schoonmaakazijn of citroenzuur is meestal voldoende om witte aanslag te verwijderen.
Reinig op dezelfde zachte manier. Ook hier liever geen tandpasta, omdat het acryl dof kan worden. Controleer wekelijks op aanslag bij de draadovergangen en gebruik indien nodig een korte ontkalkingsweek.
Meestal gaat het om kalk. Week 15 tot 30 minuten in verdunde schoonmaakazijn of citroenzuur, borstel na met handzeep en spoel lang met koud water. Blijft er nog een randje over, herhaal dit pas de volgende dag om het materiaal niet onnodig te belasten.
Verleng je borstelmoment tot ongeveer één minuut met handzeep, reinig dagelijks ook het bewaardoosje met handzeep en laat het doosje volledig drogen. Een korte wekelijkse weekbeurt in verdunde schoonmaakazijn haalt meestal de geur weg. Let er ook op dat je de beugel niet direct na koffie, thee of frisdrank inzet; spoel eerst je mond.
Dat is vaak een signaal dat je hem minder draagt of dat er vervorming is opgetreden door warmte. Draag hem consequenter en neem snel contact op met je orthodontist als de pasvorm niet binnen enkele dagen normaliseert. Forceren kan scheurtjes veroorzaken.
Dit kan komen door schurende reiniging of te heet water. Stap direct over op de zachte methode met handzeep. Bij zichtbare scheurtjes of breuk is vervangen de veiligste optie om terugschuiven van tanden te voorkomen.
Bewaar je nachtbeugel overdag droog in een geventileerde box. Reinig het bewaardoosje drie tot vier keer per week met handzeep, spoel en droog goed. Op reis is een tweede, schone box handig. Laat de beugel niet los in een jas- of broekzak zitten en vermijd direct zonlicht of een dashboardkastje in de auto waar het erg warm kan worden.
Een nachtbeugel gaat doorgaans lang mee, maar knarsen, stevig klemmen of warme reiniging versnelt slijtage. Zie je scheurtjes, voel je scherpe randjes of merk je dat hij niet meer nauwsluitend past, neem dan contact op met je praktijk. Wacht niet te lang; retentie is een race tegen de natuurlijke neiging van tanden om terug te bewegen. In de behandelkamer zie ik dat snel ingrijpen veel correctiewerk bespaart.
Wat ik patiënten altijd meegeef: maak het gemakkelijk. Zet een zachte borstel en een pompje handzeep naast de wastafel, en plan één vast wekelijks moment voor ontkalken. Wie dit routineus doet, houdt de nachtbeugel helder, geurvrij en comfortabel, zonder agressieve schoonmaakmiddelen. Het scheelt geld, tijd en vooral stress.
Je nachtbeugel schoonmaken hoeft niet ingewikkeld te zijn. Met dagelijks koud water en handzeep, wekelijks kort ontkalken met verdunde schoonmaakazijn of citroenzuur en zorgvuldig drogen en bewaren blijft je beugel fris en sterk. Vermijd hitte en schurende middelen, let op pasvorm en vraag bij twijfel je orthodontist om advies. Zo bescherm je het resultaat waar je hard voor hebt gewerkt.
Beter van niet. De meeste tandpasta’s bevatten schuurmiddelen die microkrasjes veroorzaken, vooral bij doorzichtige retainers. Gebruik liever een zachte tandenborstel met handzeep of afwasmiddel en spoel goed na met koud water. Zo blijft het oppervlak glad en hecht er minder vuil en geur aan je nachtbeugel.
Witte aanslag is meestal kalk. Week de nachtbeugel 15 tot 30 minuten in een oplossing van een deel schoonmaakazijn met drie delen koud water of in water met een beetje citroenzuur. Spoel daarna rijkelijk en borstel met handzeep. Herhaal niet te vaak achter elkaar om het materiaal te ontzien.
Sommige orthodontisten vinden een milde denture-tablet eens per week prima, anderen raden het af bij doorzichtige retainers. Als je ze gebruikt, week kort, borstel na met handzeep en spoel zeer goed. Mijn voorkeur gaat uit naar handzeep plus af en toe verdunde schoonmaakazijn of citroenzuur.
Koud of lauw stromend water is veilig. Heet water kan een nachtbeugel vervormen, zeker bij thermoplastische retainers. Spoel altijd lang genoeg om alle zeepresten te verwijderen en laat de beugel bij voorkeur drogen voordat je hem in het bewaardoosje legt om bacteriegroei te beperken.
Verleng je dagelijkse borstelbeurt met handzeep, reinig het bewaardoosje regelmatig en plan wekelijks een korte ontkalkingsweek in verdunde schoonmaakazijn. Zet de beugel nooit direct na koffie, thee of frisdrank terug zonder je mond te spoelen. Blijft de geur aanhouden, laat de pasvorm en het oppervlak controleren bij je orthodontist.